در این مقاله از سایت عرقیات درباره ام اس : انواع ، علائم ، تشخیص و درمان بیماری ام اس آماده شده است
بیماری ام اس (Multiple sclerosis) یک بیماری ناتوان‌کننده است که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرارداده و باعث از دست‌دادن کنترل، دید، تعادل و حواس (بی حسی) میشود. در بیماری ام اس اعصاب مغز و نخاع توسط سیستم ایمنی بدن آسیب می‌بینند، که به این اختلال بیماری خودایمنی می‌گویند. بیماری های خودایمنی بیماری هایی هستند که در آنها سیستم ایمنی بدن که وظیفه‌شان حفاظت از بدن و نابودکردن آسیب رسان‌های خارجی همچون باکتری هاست، اشتباها شروع به حمله به بافت‌های بدن می‌نمایند. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به مغز و نخاع دوتا از اجزاء مهم که سیستم مرکزی اعصاب را کنترل می‌کنند، کرده و باعث فلج شدن و از کارافتادگی آنها میشود.
چهار نوع بیماری ام اس
چهار نوع اصلی بیماری ام اس عبارتند از:
1) نوع عود کننده_ فروکش کننده
2) نوع پیشرونده_ اولیه
3) نوع پیشرونده_ ثانویه
4) نوع پیشرونده_ عود کننده
شایعترین نوع بیماری ام اس ، نوع عود کننده_ فروکش کننده می باشد. حدود75درصدبیماران در ابتدای شروع بیماریشان در این نوع قرار می گیرند که در این نوع، بیمار بطور ناگهانی دچار حملاتی می شود که یک یا چند قسمت از بدنش را درگیر می سازد. سپس بیمار بطور کامل یا اینکه تا حدود زیادی بهبود می یابد و بیماری تا حمله بعدی که اتفاق بیفتد پیشرفت نمی کند. حمله بعدی می تواند خیلی زود و یا این که سال ها بعد اتفاق بیفتد.
خطرناک ترین نوع بیماری ام اس ، نوع پیشرونده _ اولیه می باشد که حدود 15درصد بیماران مبتلا به ام اس به این نوع دچار هستند. بیماران مبتلا به نوع پیشرونده_ اولیه بطور پیوسته حالشان بدتر می شود و در بین حملات، حالشان هیچ گونه بهبودی نمی یابد و یا این که بهبودی اندکی دارند.
بیماران دچار ام اس نوع پیشرونده_ ثانویه ابتدا در نوع عود کننده_ فروکش کننده قرار دارند و در آخر نیز به نوع پیشرونده تغییر خواهند کرد. در طی 10 سالی که از شروع بیماری می گذرد، حدود 50 درصد بیماران که در ابتدا در نوع عود کننده_ فروش کننده قرار داشتند در نوع پیشرونده ثانویه قرار می گیرند. در عرض 25 سال حدود 90 درصد بیمارانی که ام اس آنها در نوع عود کننده _ فروکش کننده قرار داشته است به نوع پیشرنده ثانویه تغییر خواهند نمود.
بیمارانی که به چهارمین نوع ام اس ، یعنی پیشرونده _ عود کننده مبتلا هستند از ابتدا دچار ضایعات پیشرونده ای هستند اما در طی آن دچار حملات حاد نیز می شوند که علایم آن ظاهر شده و بعد از مدتی از بین می رود. حدود 6 تا 10 درصد بیماران به این نوع از ام اس دچار می شوند. بیشتر این نوع در افرادی دیده می شود که بعد از سن 40سالگی به این بیماری مبتلا می گردند.
به غیر از این چهار نوع ام اس، پزشکان هم چنین نوع خفیفی از این بیماری را شناسایی کرده اند که اصطلاحا به آن نوع ” حسی خوش خیم” گفته می شود. بیمارانی که به این نوع ام اس دچار هستند دچار حملاتی می شوند که فقط باعث از دست رفتن بینایی و یا حس های دیگر آن ها می شود. این علایم موقتی بوده و این نوع ام اس خیلی به ندرت باعث بروز ناتوانی های دائمی می شود. با این حال حملات آن می تواند همانند سایر انواع ام اس بصورت غیر قابل پیش بینی رخ دهد.
چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری ام اس قرار دارند؟
به طور کلی دو گروه اشخاص با رفتارهای غلط خود را در معرض ابتلا به بیماری ام اس قرار می دهند که شامل:
1- افراد حساس و زودرنج
این نوع افراد عموما اشخاصی هستند فوق العاده حساس, زودرنج و عصبی و با کمترین ناملایمات از حالت عادی خارج شده و تعادل خود را از دست می دهند و ساعت ها فکر خود را مشغول کرده و به خود و دیگران پیله می کنند
2- افراد با طبع سردی
افرادی هستند که از نظر ژنتیک دارای طبع سردی بوده و مدام از غذاهای سردی بخش (غذاهائی با pH اسیدی) به حد وفور استفاده می کنند و علاقه زیادی به خوردن ترشی, سرکه, تمبر هندی, ماست, قره قورت و امثالهم دارند
رایج ترین علائم ام اس خفیف عبارتند از
مشکل بینایی
احساس سوزش و کرختی
درد و گرفتگی عضلانی
ضعف و خستگی
ایجاد مشکل در حفظ تعادل یا سرگیجه
مشکلات مربوط به مثانه
اختلال عملکرد جنسی
مشکل شناسایی
ام اس خوش خیم
بیماری ام اس به چند دسته تقسیم می شود؟
بیماری ام اس به انواع مختلفی تقسیم می شود، فرم های خوش خیم ام اس فرم هایی هستند که در عرض ۵ تا ۱۰ سال بیمار علائمی ندارد و وضعیت بیماری کاملا خاموش است و در این مدت حتی علائم جزئی هم می تواند نداشته باشد هر چند بیمارانی دیده می شوند که تا ۱۵، ۲۰ سال یا حتی بیشتر هیچ علائمی ندارند و این بیماران در دسته خوش خیم قرار می گیرند. شایعترین فرم این بیماری، ام اس های رفت و برگشتی هستند که حدود ۷۵ درصد بیماری های ام اس را تشکیل می دهند، اگر این فرم های بهبود پذیر رو به پیشرفت برود به آن فرم های پیشرونده ثانویه می گویند که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بیماران را تشکیل می دهند و تعدادی خیلی کمی از بیماران هم از اول بیماری پیش رونده دارند که به این نوع بیماری پیش رونده اولیه می گویند، البته فرم های بسیار نادر بدخیم ام اس هم وجود دارد که خوشبختانه این فرم بیماری را خیلی کم تر می بینیم.
فرد سالم چه کار هایی انجام دهد تا به این بیماری مبتلا نشود؟
واقعا مدرکی نداریم که کسی یا ماده ای را به نقش در بیماری ام اس متهم کنیم ، اما چند نکته مهم باید رعایت شود. اجتناب از استرس خیلی مهم است و کمک زیادی می کند که فرد به هیچ بیماری خود ایمنی مثل ام اس مبتلا نشود، همچنین ویتامین D موضوع بسیار مهمی است ، در جامعه ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم کمبود ویتامین D دارند و حتما باید افراد جامعه در یک طرح ملی و با برنامه ریزی صحیح آموزش ببینند که میزان ویتامین آنها اصلاح شود، بقیه فاکتورها، ناشناخته هستند و نقشی در بیماری ام اس ندارند.
ام اس در زنان
با این وجود، دانشکده پزشکی هاروارد گزارش کرده است که با وجود اینکه شانس ابتلای زنان به ام اس بیشتر از مردان است ولی زنان علائم ام اس را با شدت کمتری نسبت به مردان تجربه می‌کنند.
این نوع از علائم ام اس که زنان را تحت تأثیر قرار میدهد در کل مشابه مردان است. بسته به موقعیت و شدت آسیب عصبی که از طریق التهاب ایجاد شده است علائم متنوعی در زنان و مردان بروز میکند. در ام اس سلولهای ایمنی بدن به سیستم عصبی حمله میکند، که این حمله میتواند در مغز، طناب عصبی یا اعصاب بینایی رخ دهد و به همین دلیل، بیماران مبتلا به ام اس می‌توانند علائم مرتبط با عضله را در بخش‌های مختلف بدن تجربه کنند که از آن جمله:
اسپاسم عضلانی
بی حسی
مشکلات تعادل و عدم هماهنگی
سختی در حرکت دادن دستها و پاها
بی ثباتی و دشواری در راه رفتن
ضعف و لرزش در یک یا هر دو دست و پا
زنان مبتلا به ام اس ممکن است از دست دادن کامل یا نسبی دید را تجربه کنند. این حالت اغلب در یک چشم رخ میدهد و ممکن است حرکت دادن چشم‌ها با درد همراه باشد. علائم دیگر مرتبط با چشم شامل دو بینی یا تاری دید، حرکت غیر ارادی چشم و نا آرامی عمومی چشم و مشکلات بینایی را شامل میشود. تمام این علائم چشمی بدلیل ضایعه ام اس در قسمتی از مغز که مسئول کنترل و هماهنگی دید است رخ میدهد.
هر دو عملکرد ناقص مثانه و علائم شکمی اغلب در ام اس رخ میدهد. مشکلات مثانه بدلیل عملکرد بد در مسیر سیستم عصبی که عضلات مثانه شما را کنترل می‌کنند و همچنین اسفنکترهای مسیر ادراری ناشی میشود.
علائم معمول مربوط به مثانه و شکم شامل:
سختی در شروع کردن ادرار
اضطرار مکرر در ادرار کردن
عفونت مثانه
ترواش ادرار یا مدفوع
یبوست
اسهال
احساس بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا درد برای بسیاری از مبتلایان به ام اس که شامل زنان نیز می‌شوند شایع است. این حالت اغلب در سراسر بدن و یا در اعضای خاص تجربه میشود و ممکن است بی حسی را به صورت سوزن سوزن شدن و یا سوزش حس کنند. بر اساس گفته انجمن ام اس آمریکا بیش از نیمی از افراد مبتلا به ام اس با برخی از انواع درد در طی بیماریشان درگیر هستند.
هر دو زن و مرد مبتلا به ام اس ممکن است مشکل در صحبت کردن یا بلع را تجربه کنند. برخی از مشکلات تکلم شامل تکلم غیرفصیح، از دست دادن کنترل بر روی بلندی صدا یا کنترل کم کردن سرعت تلکم‌شان است. برخی از افراد همچنین متوجه تغییر در کیفیت تکلمشان نیز می‌شوند.
ضایعه ام اس همچنین میتواند بر روی بلع تأثیر بگذارد، که می‌توان منجر به مشکل در جویدن و انتقال دادن غذا به انتهای دهان و همچنین توانایی بدن برای انتقال غذا در طی مری و به داخل شکم شود.
علائم متنوع مغزی و عصبی ناشی از ضایعه ام اس بر روی نواحی مغزی هستند و اینها می‌توانند بر روی هر دو جنس تأثیر بگذارند. برخی از مبتلایان به ام اس ممکن است متوجه کاهش دوره توجه، از دست دادن حافظه یا ضعف در قضاوت شوند. همچنین شایع است که در آوردن دلیل یا حل مسئله مشکل دارند. این علائم ممکن است شامل:
افسردگی یا بدلیل آسیب در نواحی کنترل احساسات یا در نتیجه تحمل استرس بیماری .
گیجی، مشکل تعادل یا سر گیجه
از دست دادن شنوایی
مردان و زنان مبتلا به ام اس هر دو ممکن است مشکلات جنسی را تجربه کنند که شامل:
کاهش تمایل جنسی
کاهش حساسیت آلت تناسی
ارگاسم‌هایی با شدت کمتر
بعلاوه زنان ممکن است متوجه کاهش لیزی و روانی در مهبل یا درد در هنگام دخول شوند.
گرچه هر بیمار مبتلا به ام اس دچار علایم مختلفی می شود اما بیشتر بیماران یک یا چند علامت اولیه این بیماری را که در زیر می آید، تجربه میی کنند:
– اختلالات بینایی
– درد
– بی اختیاری ادراری
– ضعف
– بی حسی
– لرزش
– خستگی
– اختلال در تعادل بدن
– فلج
– مشکلات شناختی
– تغییرات خلق
کاهش و ضعف حافظه، ناتوانی در تمرکز، صحبت کردن و مشکلات زبانی از اختلالات رایج در نتیجه ی پیشرفت MS است که البته خیلی وقت ها می تواند از علائم شروع این بیماری باشد.
در بیماران مبتلا به ام اس در مراحل شدید، اختلالات جنسی یکی از شایع ترین اختلالات در نظر گرفته می شود. این وضعیت که در بیشتر اوقات عارضه ای غیر قابل پیشگیری است، خیلی وقت ها یکی از علائم ابتلا به MSS در نظر گرفته می شود.
این بیماران معمولا در مستقیم حرکت کردن مشکل دارند. در واقع این عدم تعادل در کنترل حرکات معمولا با پیشرفت تخریب سلول های عصبی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین خاطر است که بسیاری از مبتلایان به MS برای راه رفتن نیاز به عصا دارند.
دوبینی یا همان اختلالات بینایی به دلیل حمله ی بیماری ام اس به سیستم عصبی و تاثیر بر روی عصب بینایی به وجود می آید و به طور شایع در مبتلایان به بیماری ام اس دیده می شود.
- مورمور شدن انگشتان بی حسی
بی حسی و مورمور شدن مداوم که معمولا صورت و دست ها و پاها را درگیر می کند، عارضه ی شایع بیماران مبتلا به MS است که به علت آسیب و تخریب سلول ها عصبی در مغز و نخاع ایجاد می شود. اما این وضعیت برای فردی که هنوز به بیماری مبتلا نشده و یا برای اولین بار است که آن را تجربه می کند، بسیار عجیب به نظر می رسد. در واقع بی حسی و مورمور شدن می تواند در ابتدا به صورت حمله ای فرد را مورد آسیب قرار دهد. پاها شایع ترین بخش بدن برای بروز این عارضه اند.
اسپاسم ها و گرفتگی های عضلانی حمله ای یکی از علائم آزاردهنده ی ام اس است. این اسپاسم ها معمولا شدیدا دردناک هستند، در بخش های انتهایی بدن نظیر دست ها و پاها ایجاد می شوند و بعد از چند دقیقه برطرف می شوند.
- اختلال در کنترل ادرار و مدفوع
بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع در بیماری MS دور از انتظار نیست. تقریبا 80 درصد بیماران مبتلا به MS در کنترل ادرار و مدفوع خود مشکل دارند. این افراد معمولا از احساس دفع ادرار مکرر و ناگهانی در عذاب هستند. مشکل آزاردهنده دیگر در این افراد، اسهال مداوم و اختلال کنترل تخلیه روده است. اگر این برای شما یک مشکل شده است، بهتر است هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کرده و وضعیت را بازگو کنید.
ابتلا به بیماری آزاردهنده ای نظیر MS، علاوه بر آسیب جسمی می تواند ابزاری برای شکنجه روحی فرد باشد. بسیاری از مبتلایان به ام اس، احساس افسردگی، تحریک پذیری و تغییرات خلق و خو را یکی از مشکلات رایج خود بیان می کنند.
عدم هماهنگی بین کلمات در سخن گفتن, سنگینی سر و بدن, دفع بیش از حد ادرار نسبت به دیگران, دیر هضم شدن غذا, حساس و زود رنج شدن, یبوست مزاج, دیدن کابوس در بعضی افراد, علاقه به خوردن غذاهای سردی بخش (اسیدی) مانند لبنیات مخصوصا ماست و بستنی, در صورت پیشرفت بیماری عدم کنترل ادرار, یا از دست دادن کامل بینایی, عدم تحمل هوای گرم و آب گرم, عدم تحمل آب سرد و هوای سرد , زود انزالی در آقایان, افسردگی و خودخوری, انزوا طلبی و گوشه گیری, نداشن تعادل, داشتن لرزش هنگام حرکت, یاری نکردن ماهیچه های پا هنگام راه رفتن, سرما سرما شدن استخوانهای بدن خصوصا پاها.
دکتر علیرضا میناگر در خصوص مهم‌ترین علل ابتلا به بیماری ام اس، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به بیماری ام اس سابقه ژنتیکی است به این معنی که وقتی در خانواده‌ای شخص مبتلا به ام اس وجود داشته باشد، برخی از ژن‌ها به شدت مستعد ابتلا به بیماری ام اس می‌شوند.
وی ادامه داد: عواملی نظیر ویتامین D، سابقه ابتلا به برخی عفونت‌های ویروسی، مصرف دخانیات و نوع تغذیه نیز در ابتلا به بیماری ام اس نقش مهمی ایفا می‌کنند.
این نورولوژیست افزود: به طور کلی تحقیقات نشان داده است که رژیم گیاه‌خواری تاثیر چندانی در ابتلا به ام اس ندارد اما کسانی که کمتر گوشت قرمز مصرف کرده، یا اصلا از آن استفاده نمی‌کنند در دراز مدت پیش آگهی بهتری نسبت به بیماری ام اس دارند.
استاد دانشگاه لوئیزیانای آمریکا در خصوص عوامل تشدید کننده ام اس، اظهار کرد: استرس یکی از عوامل تشدید کننده ام اس بوده و بیماران باید از آن دوری کنند. به همین دلیل اطرافیان کمتر سر به سر او گذاشته و بیاموزند که چطور بدون استرس با او زندگی کنند.
وی افزود: علاوه بر آن هر نوع عفونتی مانند عفونت دستگاه‌های تنفسی، ادراری، پوستی و سایر عفونت‌ها میتواند حداقل به صورت موقت باعث تشدید بیماری شود.
وی در پایان اظهار کرد: مصرف دخانیات، مواد مخدر و مشروبات الکلی نیز باعث تشدید بیماری ام اس می‌شوند که باید به شدت از مصرف آنها خودداری کرد.
1- گوش دادن پزشک به شکایات بیمار، مخصوصا بیمارانی که مشکوک به ام اس هستند.
شاید یکی از ساده ترین، اما در عین حال اصلی ترین راه تشخیص بیماری ام اس، خوب گوش دادن پزشک به شکایات بیمارانی است که تا حدی علایم مربوط به ام اس را گزارش می کنند.
گاهی اوقات برخی افراد به پزشک مراجعه می کنند و هیچ علامتی از ام اس را گزارش نمی کنند، اما از علائمی مانند دست و پا چلفتی شدن، پرش های عضلانی غیرارادی و تکان خوردن غیرارادی عضلات شکایت می کنند.
ممکن است بیمار علائمی نامربوط را هم گزارش کند و متاسفانه برخی موارد، پزشک علایم را جدی نمی گیرد و پس از مدتی که بیمار با علایمی وخیم تر مراجعه می کند، شاید فرصت طلایی درمان او، طی این مدت از دست برود .
گاهی اوقات مشاهده می شود که برخی از خانم ها علایم مربوط به ام اس را طی دوران یائسگی تجربه می کنند و اگر پزشک متخصص به خوبی شکایات بیمار را نشنود و علایم بیماری را در نظر نگیرد، ممکن است آنها را با هم یکی بگیرد و در تشخیص اشتباه کند .
2- ارجاع دادن بیمار به متخصص مغز و اعصاب
گاهی اوقات بیماران به پزشک عمومی و یا دیگر تخصص ها مراجعه می کنند و از علایمی شبیه به ام اس نزد آنان شکایت می کنند. این گروه از پزشکان باید بلافاصله بیمار را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهند تا هر چه زودتر فرایند درمانی برای او انجام گیرد .
3- ام آر آی
انجام MRI از مغز و ستون فقرات بیماران مشکوک به ام اس می تواند نقش مهمی را در تشخیص این بیماری ایفا کند. متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) و متخصص رادیولوژی (رادیولوژیست) می توانند با مشاهده عکس MRI تشخیص بیماری ام اس را بدهند.
در MRI بیماران ام اسی، لایه محافظ اطراف مغز و نخاع دچار آسیب شده و اصطلاحا دمیلینه می شود.
4- بررسی مایع نخاع
متخصص مغز و اعصاب با گرفتن مایع مغزی نخاعی از درون نخاع (در پشت کمر) و بررسی آن می تواند بیماری ام اس را تشخیص دهد. این کار می تواند بر اساس تجویز پزشک و در مطب او با بیهوشی خفیف انجام گیرد ( به صورت سرپایی).
به افرادی که مایع مغزی نخاعی از آنها گرفته می شود توصیه می شود مقدار زیادی کافئین بنوشند تا بدن آنها مواد از دست رفته خود را بازسازی کند. حتما این کار باید تحت نظر و تجویز متخصص مغز و اعصاب انجام گیرد، در غیر این صورت فرد با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد .
5- تشخیص نسبی چشم پزشک
چشم پزشکان باید بسیار هوشیار باشند و به محض اینکه در طی معاینه، به ام اس فردی مشکوک شدند برای بررسی بیشتر او را به متخصص اعصاب ارجاع دهند تا در صورت اثبات ام اس، بلافاصله درمان برای او انجام گیرد.
تقریبا 90 درصد افراد مبتلا به بیماری ام اس از تاری دید و دوبینی و مشکلات بینایی رنج می برند
6- انجام ازمایشات زیر
انجام آزمایشات و معاینات فیزیکی و عصبی شامل:
1)MRI
2)تست مایع نخاعی
3)و آزمون الکتروفیزیولوژیک
این 3 تست و تست‌های دیگر به پزشک در تأیید ام اس کمک می‌کنند.
علل و عوامل خطرساز
علل: علت اصلی این بیماری نسبتاً ناشناخته، هنوز مشخص نیست، اما متخصصین مغز و اعصاب معتقدند که«محیط»، «ژنتیک» و «ایمنولوژی» پائین بدن در بروز این بیماری بی تأثیر نیست و محیط «گرم»، «مرطوب»،«استرس» و «آلودگی صوتی» در تشدید آن دخیل است
عوامل خطرساز:
خستگی شدید
استرس
سیگار
تب
حمام گرفتن با آب گرم و یا در مکان های خیلی گرم بودن
در معرض نور خورشید قرار گرفتن
نوشیدن الکل
اختلالات جنسی شایع در زنان مبتلا به ام اس عبارتند از
-آسیب یا فقدان حس در دستگاه تناسلی
-خشکی واژن
– اختلال در رسیدن به ارگاسم
– از بین رفتن میل جنسی
– درد در هنگام رابطه زناشوئی
- مشکلات جنسی در خانمهای مبتلا به ام اس
دارای سه منشاء به شرح زیر می باشند:
اولیه که ناشی از آسیب به سیستم عصبی است.
ثانویه که ناشی از عوارض جسمی بیماری است
ثالثیه که ناشی از مشکلات روحی روانی و عوارض داروهای مصرف می باشند.
- مشکلات ثانویه که در خانمهای مبتلا به ام اس می توانند سبب اختلالات جنسی شوند به قرار زیر هستند:
-خستگی
-ضعف عمومی
– مختل شدن هماهنگی عضلات و لرزش
-مشکلات ادراری و روده ای (بیشتر به شکل بی اختیاری)
– درد
– از بین رفتن و مختل شدن حس
-اختلال در حرکت
-اختلال در شناخت روانی
- مشکلات ثالثیه که در خانمهای مبتلا به ام اس می توانند سبب اختلالات جنسی شوند به قرار زیر هستند:
-افسردگی و اضطراب
-عصبانیت، ترس و غمگینی
-کاهش اعتماد به نفس
-تغییر روابط با شریک زندگی و تغییر نقش فرد در خانواده
-عوارض داروهائیکه مصرف می شوند
-داشتن سوند ادراری
هر چند راه شناخته شده ای برای پیشگیری وجود ندارد اما راهکار زیر توصیه میشود
1-چربی‌های اُمگا3 و اُمگا6 منبع غذایی اصلی اسیدهای چرب هستند. اُمگا3 مانند:انواع ماهی به‌خصوص ماهی ساردین و سالمون است و سایر منابع غذایی آن روغن سویا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان، سبزیجات برگ سبز و روغن کبد ماهی می‌باشند.اسیدهای چرب اُمگا6 نیز در روغن‌های غیر اشباع گیاهی مثل: روغن ذرت، روغن کانولا، روغن سویا، روغن بادام زمینی و روغن آفتابگردان وجود دارد.
2-میوه‌ها و سبزی‌های تازه(سبزی‌های دارای برگ سبز پررنگ)
3-جوانه‌ها، خصوصاً جوانه یونجه که باید موقع شروع به جوانه زدن مصرف شود.
4-پودر جلبک آب‌های تازه که به‌صورت بسته بندی شده در برخی فروشگاه‌ها موجود است.
5-مصرف آب تصفیه شده 2 لیتر(8 لیوان) در روز، سایر چای‌های گیاهی به‌جای چای معمولی و آب میوه های رقیق شده بسیار ضروری هستند.
و همچنین اقدامات زیر باعث کاهش علائم بیماری ام اس
1- دوری از استرس و اضطراب: اگر فردی دچار بیماری ام اس باشد، باید از هر گونه استرس و تنش خودداری کند. اطرافیان باید این نکته را در نظر بگیرند و شرایط آرامبخش را برای او مهیا کنند.
بیمار می تواند از روش های تمدد اعصاب کمک بگیرد و تمرین نفس عمیق را برای کاهش استرس و تسکین اعصاب آموزش ببیند.
اگر شرایط استرس زا به فرد بیمار روی آورد، او باید بتواند بر آنها فائق شود، مثلا با پیاده روی در مکان آرام و تنفس عمیق و فکر کردن به مسائل خوب، استرس خود را کنترل کند.
استرس بستر مناسبی را برای وخیم تر شدن مشکلات جسمی و روحی بیمار فراهم می کند.
2- استفاده از مکمل های دارویی: در صورت صلاحدید پزشک خود می توانید برای تقویت سیستم ایمنی بدن از مکمل های دارویی استفاده کنید .
3- پرهیز از مصرف چربی های اشباع: چربی های اشباع را از رژیم غذایی خود حذف کنید. چربی های اشباع بیشتر در چربی های حیوانی موجود می باشد.
افرادی که از بیماری ام اس رنج می برند، باید از مصرف غذاهای سرخ کرده و چرب اجتناب کنند و مصرف غذاهای آماده را به حداقل میزان ممکن برسانند. از مصرف غذاهای تند و پر ادویه اجتناب کنند و الکل مصرف نکنند . سیگار را برای همیشه کنار بگذارند و از غذاهای تازه و میوه و سبزیجات استفاده کنند.
4- مصرف ویتامین k : ممکن است افراد مبتلا به بیماری ام اس، دچار لخته خون شوند. برای جلوگیری از این مشکل، مصرفویتامین k در حد مناسب برای این افراد توصیه می شود.
ویتامین k در موادغذایی مانند پیاز، روغن زیتون، کلم بروکلی، مارچوبه، اسفناج، بامیه، جعفری خام، کلم پیچ، شلغم، کاهو، جوانه بروکسل، یونجه و کلم وجود دارد.
5- استفاده از ماساژ درمانی: افراد مبتلا به بیماری ام اس باید به طور مرتب از ماساژدرمانی بهره بگیرند. ماساژ عضلات، نه تنها منجر به افزایش آرامش در این افراد می شود، بلکه به حفظ عملکرد عضلات در بدن کمک شایانی می کند.
در بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ام اس مشاهده شده است که استفاده منظم و مناسب از ماساژ درمانی، علایم بیماری را بهبود می بخشد و روند بیماری را کندتر می کند.
6- استراحت دادن به پاها: در بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ام اس، ممکن است کمی راه رفتن منجر به خستگی زودهنگام در آنها شود. بنابراین آنها باید استراحت کنند تا حفظ تعادل خود را به دست آورند.
7- استفاده از وسایل کمکی برای راه رفتن: اگر افراد مبتلا به بیماری ام اس در حفظ تعادل خود هنگام راه رفتن، دچار مشکل می شوند، باید از وسایل کمکی برای راه رفتن استفاده کنند تا مبادا مشکلات دیگری را از جمله افتادن حین راه رفتن و شکستگی استخوان و … به بیماری ام اس خود اضافه کنند.
8- افراد مبتلا به بیماری ام اس قبل از شروع هر گونه فعالیت ورزشی، باید از پزشک متخصص خود اجازه داشته باشند، زیرا انجام برخی از فعالیت های ورزشی برای این بیماران مضر است.
9- افراد مبتلا به بیماری ام اس باید هنگام مراجعه به پزشک خود، تمام حالت ها و مشکلاتی را که برایشان اتفاق افتاده است، بازگو کنند . بسیاری از بیماران مبتلا به ام اس، احساس بی حسی در پاهای خود می کنند که به آن «آتاکسی حسی» گفته می شود. این نوع بی حسی را می توان با مصرف داروهایی که پزشک تجویز می کند، کنترل کرد.
10- از مصرف خودسرانه هر گونه دارویی که ممکن است بر تعادل شما اثر بگذارد خودداری کنید و فقط دارویی را که پزشک برای شما تجویز کرده است، مصرف کنید.
1- افراد مبتلا به بیماری ام اس باید به محض بدتر شدن علایم خود، به پزشک متخصص مراجعه کنند.
2- افراد مبتلا به بیماری ام اس باید به محض اینکه متوجه حمله بیماری خود شدند، سریعا با افرادی که می توانند به کمک آنها بیایند، تماس گیرند و به آنها خبر دهند.
تاثیر تغذیه صحیح در درمان ام اس
مواد غذایی علاوه بر رساندن انرژی اولیه به بدن، موجب حفظ کارکرد مناسب و تقویت دستگاه‌های مختلف بدن(دستگاه ایمنی، قلب، عروق و اعصاب) می‌شوند که نتیجه آن احساس سلامتی و قرارگرفتن در وضعیت روحی و جسمی مطلوب است.البته همه اینها در بیماریهای مزمن اهمیت بیشتری پیدا کنند.
مصرف مناسب و کافی ویتامین‌های لازم مانند: ویتامین هایC ،E ، گروه B و املاح معدنی مثلمنگنز، منیزیم، مولیبدن، سلنیم و روی نیز در حفظ سلامتی بیماران ضروری میباشد. در عین حال مصرف زیاد و نابجای ویتامین‌هایی چون A و B6 میتواند خطرناک و دردسرزا باشد.
با توجه به نقش مهم چربی‌ها در سوخت و ساز بدن و ایجاد انرژی لازم برای اعمال حیاتی و لزوم وجود آنها برای ساخت بافت‌های حیاتی بدن، مصرف انواع چربی‌های مفید، مخصوصاً چربی‌هایی که دارای ترکیبات اُمگا3 و اُمگا6 هستند و نقش محافظتی در بروز بیماریهای قلبی و عروقی دارند، برای بیماران توصیه میشود.
پیشگیری از ام اس با مصرف قهوه
خوردن یک فنجان قهوه غلیظ ممکن است به بهبود کارهای روزمره کمک مفیدی کند. کافئین موجود در قهوه از اتصال آدنوزین ( که یکی از 4 واحد ساختمانی DNA هم هست)به وسیله گیرنده‌هایش بر سطح هوشیاری فرد تاثیر می‌گذارد.آدنوزین مولکولی است که همیشه در بدن انسان وجود دارد و نقش مهمی در کمک به کنترل فرآیند بیوشیمیایی از خواب گرفته تا مهار بیداری ایفا میکند. قهوه میتواند کاربردهای مهمی برای سایر بیماریهای خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید داشته باشد که ناشی از حمله دستگاه دفاعی به بدن خود بیماران هستند.
جلوگیری از ام اس با ویتامین d
کسانی که از مقادیر بالای این ویتامین بهره برده‌اند، کمتر در معرض ابتلا به بیماری ام اس قرار می‌گیرند. یکی از بهترین راه‌های جذب ویتامین D قرارگرفتن در معرض نور خورشید است، این عمل باید طی سال‌های زندگی و به‌طور متوالی انجام شود البته 15 تا 20 دقیقه در طول روز بسیار مفید و کافی است.مصرف مکمل‌های ویتامین D هم در بارداری و سال‌های نخست زندگی کودک، در پیشگیری از ابتلا به ام اس موثر است.
فردی که مبتلا به ام اس است، اگر استرس نداشته باشد و در محیطی آرام و امن قرار گیرد، درمان او زودتر و راحت‌تر انجام میشود. از داروهای رایج برای این که تعداد حملات را کمتر کند یا به تأخیر اندازد، کورتون است. این دارو را هر هفته یک بار تحت نظر پزشک به‌صورت تزریقی مصرف می‌کنند که دوره ناتوانی را کم میکند. همچنین داروهای دیگری مانند: اینتِرفِرون، ربیف، آمونکس وبتافرون سبب کاهش ناتوانی و به تأخیر انداختن حملات می‌شوند. این داروها منجر به درمان کاملام اسنمی‌شوند اما عاملی مفید در کاهش از بین رفتن میلین‌ها در تارهای عصبی می باشند.
ورزش در درمان ام اس
ورزش در درمان این بیماران دارای اهمیت فراوان است. اما از ورزش در دوره شدت بیماری باید پرهیز کرد زیرا بیماران مبتلا به ام اس اغلب با خستگی پذیری زودرس مواجهه هستند.ورزش و انجام فعالیت‌های بدنی باید به‌گونه‌ای باشد که فرد را با استرس‌های کاذب و بیهوده رو به رو نکند بلکه موجب نشاط در او شود. نکته قابل توجه این است که بیماران مبتلا، باید از ورزشهای سنگین و رزمی دوری کنند.
ام اس در زنان باردار
داروهای ضد اسپاسم،جهت پیشگیری از عفونت‌های ادراری و روان درمانی با تجویز پزشک، برای این بیماران مفید هستند. خانمهای بارداری که مبتلابه این بیماری هستند، باید آگاهی لازم در مورد افزایش میزان عفونت‌های دستگاه ادراری، یبوست، تشدید خستگی و مشکلات حرکتی در طی بارداری را کسب کنند. زنانی که مبتلا به فلج پاها یا هر 4 اندام هستند در معرض خطر زایمان زودرس می‌باشند.گرچه بعضی زنان علائم پیشرونده نسبتاً کمی در طول دوره بارداری دارند اما بروز بیماری در طول 3 ماه اول پس از زایمان شایع‌تر است. مبتلایان به ام‌اس باید زندگی بدون فشارهای روحی، همراه با ورزش، پیاده‌روی و موسیقی داشته باشند.هوای گرم برای این بیماران مناسب نیست. فیزیوتراپی هم در شرایطی که خسته‌شان نکند برای آنها مفید است.
درمان بیماری ام اس
- ساده ترین روش های درمان مصرف گرمی ها و به خصوص مواد زیر است:
1- انجیر؛ شبی هفت عدد انجیر خیس خورده دریک لیوان آب که هم آب هم انجیر خورده شود
2- زیتون؛ هفت عدد زیتون صبح ناشتا و هفت عدد زیتون شب دو ساعت بعد از شام (زیتون شور غیر کارخانه ای)
3- چرب کرد مواضعی که دچار ضعف حسی و حرکتی شده اند با روغن زیتون بودار
4- پرهیز از بوهای سرد و بوهای صنعتی به همراه داشتن عطر گل محمدی و استشمام مداوم آن بسیار سودمند است
5- استفاده از ملین ها و هضم کننده ها برای سالم نگه داشتن دستگاه گوارش
6- ،پژوهش های انجام شده در امریکا نشان میدهد که هفته ای یک قاشق مربا خوری زعفران می تواند به درمان بیماری ام اس کمک زیادی کند این، دانشمندان موفق به کشف ماده‌ای در زعفران شده‌اند که در درمان بیماریها، بویژه درمان بیماری ام اس و تصلب شرایین موثر است.ماده درمانگر زعفران که کروسین نام دارد در حفاظت از سلولهای مغزی نقش دارد و مانع آسیب به سلولهای مغزی میشود که چربی تولید می کنند.چربی تولیدی در سلولهای مغز، همانند عایق و روکش در اطراف اعصاب مغز عمل می کند. در بیماری ام اس، به دلیل تورم سلولهای مغزی این عایق محافظتی از بین می رود.بر اساس یافته‌های محققان، مصرف زعفران که حاوی کروسین است، میتواند تورم و فشار سلولی را که منجر به از بین رفتن عایق و تصلب شرائین در مغز میشود را تا حد زیادی در بیماران مبتلا به ام اس را کاهش دهد.نتایج این پژوهش که در نشریه ایمونولوژی امریکا به چاپ رسید، که امیدهای تازه ای را در جهت تولید داروهای جدید برای درمان بیماری ام اس به همراه داشته است.
7-بر اساس مطالعات انجام شده توسط دانشمندان و متخصصان طب سنتی .سلامتی بیماران مبتلا به “ام اس” با گیاه جین سنگ .. قابل کاهش و درمان میباشد.ترکیبات شیمیایی: این گیاه دارای گلوکوزیدهای استروئیدی به نام پاناکیلون، یک ساپونین به نام پاناکسوزید یا پاناکسین، مواد صابونی، یک اسانس روغنی فرار به نام پاناسین و یک هورمون و ویتامین B و ویتامین D، ترکیبات استیلنی، استرول ها و سرانجام یک گلوکوزید به نام جینسینگ می باشد. علاوه بر این جینسنگ سرشار از ویتامین‌های A ، B6 و فلز روی است. که این گیاه در درمان و کاهش بیماری ام اس کمک شایانی میکند..
8-روزی یک مشت در روز گیاه خرفه در درمان ام اس: یکی دیگر از این درمان ها “گیاه خرفه” است. این گیاه به دلیل داشتن منیزیم به تنهایی بیماری MS را درمان می کند. چون مقدار منیزیم آن بسیار بالا است که 375 میلی گرم منیزیم دارد ، این کمپلکس های ایمنی دستگاه ایمنی بدن را تحریک کرده تا به بدن حمله کند که منجر به آسیب رساندن به بافت ها می شود.
9-یکی از گیاهان برای درمان “ام اس” که تا 90 درصد بهبودی را ایجاد کرده است، یک مشت در روز گیاه گزنه می باشد.خوردن گیاه خشک گزنه میتواند در درمان ام اس بسیار موثر باشد و هروز یک قاشق چایخوری در اب میوه بریزید و میل کنید.. ، و همچنین استفاده روزانه مبتلایان به ام . اس از گیاه شاهدانه موجب کاهش لرزش های ناشی از این بیماری می شود و اثرات درمانی نسبتا مفیدی دارد به بیماران توصیه میکنم که این گیاه را بو نداده با آب مخلوط کرده و مصرف کنند شاهدانه می تواند در کاهش لرزش های ناشی از این بیماری بسیار موثر باشد .
10-بیماری ام اس با کندر قابل درمان است، براساس آخرین تحقیقات انجام شده برروی گیاه کندر مشخص شد که روزی 5 عدد از این گیاه قابلیت درمان بیماری ناعلاج ام اس را دارد.هم اکنون درآلمان از این دارو برای درمان بیماری ام اس و همچنین درمان سرطان مغزو جلو گیری از خونریزی روده استفاده می کنند،با توجه به اینکه عوارض التهابی در سلول های مغز علت اصلی بیماری ام اس شناخته شد به گونه ای که باعث خونریزی و التهاب در مغز بیماران میشود، به همین دلیل از گیاه کندر برای مهار پروستو گرانیت ها لونکوترین التهابات مغز استفاده شود که به درمان بیماری ام اس کمک زیادی میکند،همانطور که میدانیم هم اکنون بیماران ام اس با داروهای اینترفرون درمان می شوند که به خاطر هزینه های سنگین آن بسیاری از بیماران در رنج هستند بنابراین میتوانیم از گیاه کندر درقالب کپسول در این بیماران استفاده شود.
11-گیاه‌درمانی در بیماری ام اس ..*یکی از میوه هایی موثر که در این زمینه توانسته درمان کننده خوبی باشد آناناس است. این میوه به خاطر داشتن آنزیم های پانکرناتین ملامین، مولکول های پروتئین را شکسته ونشان میدهد این آنزیم ها علاوه برخاصیت ضدالتهابی ، به کاهش میزان کمپلکس های ایمنی در گردش خون کمک می کند.بالا بودن میزان این کمپلکس ها در گردش خون در بیماریهای خودایمنی چون MS دیده میشود. آناناس با توجه به این آنزیم مانع این حمله میشود.
راز سلامتی بیماران “ام اس” با سه گیاه شفادهنده :خرفه،گزنه،کندر.
1-گیاه معجزه گر خرفه در درمان ام اس: یکی دیگر از این درمان ها “گیاه خرفه” است. این گیاه به دلیل داشتن منیزیم به تنهایی بیماری MS را درمان می کند. چون مقدار منیزیم آن بسیار بالا است که 375 میلی گرم منیزیم دارد ، این کمپلکس های ایمنی دستگاه ایمنی بدن را تحریک کرده تا به بدن حمله کند که منجر به آسیب رساندن به بافت ها می شود.
2-یکی از گیاهان برای درمان “ام اس” که تا 90 درصد بهبودی را ایجاد کرده است، گیاه گزنه می باشد.خوردن گیاه خشک گزنه میتواند در درمان ام اس بسیار موثر باشد و هرروز یک قاشق چایخوری در اب میوه بریزید و میل کنید..
3- استفاده روزانه مبتلایان به ام . اس از گیاه شاهدانه موجب کاهش لرزش های ناشی از این بیماری می شود و اثرات درمانی نسبتا مفیدی دارد به بیماران توصیه میکنم ؛یک قاشق چایخوری از این گیاه را بو نداده با آب مخلوط کرده و مصرف کنند شاهدانه میتواند در کاهش لرزش های ناشی از این بیماری بسیار موثر باشد .
4-بیماری ام اس با کندر قابل درمان است، براساس آخرین تحقیقات انجام شده برروی گیاه کندر مشخص شد که این گیاه قابلیت درمان بیماری ناعلاج ام اس را دارد.هم اکنون درآلمان از این دارو برای درمان بیماری ام اس و همچنین درمان سرطان مغز و جلو گیری از خونریزی روده استفاده می کنند،با توجه به اینکه عوارض التهابی در سلول های مغز علت اصلی بیماری ام اس شناخته شد به گونه ای که باعث خونریزی و التهاب در مغز بیماران میشود، به همین دلیل از گیاه کندر برای مهار پروستو گرانیت ها لونکوترین التهابات مغزاستفاده شود که به درمان بیماری ام اس کمک زیادی میکند ،همانطور که میدانیم هم اکنون بیماران ام اس با داروهای اینترفرون درمان می شوند که به خاطر هزینه های سنگین آن بسیاری از بیماران در رنج هستند بنابراین میتوانیم از گیاه کندر درقالب کپسول در این بیماران استفاده شود.
غذاها مضر در این بیماران : پرهیز از تخم مرغ ها ، محصولات لبنی- بستنی- ترشی-تمر هندی-ماهی- فلفل- دارچین- زنجفیل- زیره- سرکه- چای- قهوه- سوسیس – کالباس نسکافه- کاکائو- بادمجان- فست فود- برنج سفید-مواد غذایی کنسرو شده- ترک سیگار –- گوشت گاو و شتر – غذاهای سرخ کرده. از غذاهای مزاج سرد استفاده نکند.
غذاهای مفید در این بیماران: مصرف آلو خشک ، آب زرشک ، تمشک، انجیر- زیتون- بادام- کنجد- گردو- پسته- فندق- انگور- کشمش آفتابی–به ،غذاهای آب پز،و دیگر گیاهان دارای منیزیم چون دانه خشخاش،لوبیا چشم بلبلی ،اسفناج. – عسل، سبزی های تازه، نخود، چغندر، حبوبات، آجیل خام، این مواد غذایی میتواند در درمان این بیماری موثر باشند وبرای تقویت مفاصل خوردن هفته ای 3 بار پاچه گوسفند برای بیماران ام . اس توصیه میشود
نکته: افراد زیادی مبتلا به این بیماری، در حال حاضر به لطف خدا و با همین روش ها گیاهی و توصیه های ذکر شده ،درمان و روی پای خودشان راه می روند و حتی از حالت فلجی نیز خارج شدند و بهبود پیدا کردند.دوستان عزیز، لطفا در مصرف موارد فوق زیاده رویی نکنید، میتوانید مقدار مصرف روزانه خود از این گیاهان را با پزشک مربوطه در میان بگذارید،
روزنه امید درمان بیماری ام اس
بر اساس برآوردهای انجام گرفته، سالانه در حدود ۲.۳ میلیون نفر در سرتاسر جهان مبتلا به بیماری ام اس می شوند که علت آن هدف قرار گرفتن سیستم عصبی بدن از سوی سیستم ایمنی به طور اشتباه است.
این بیماری با علائمی نظیر خستگی و تار شدن دید ظاهر و به فلج جزیی تا کامل منجر می شود.
محققین دانشگاه Ottawa کانادا با انجام آزمایشات بالینی متوجه شدند که باز تقویت سیستم ایمنی بدن منجر به درمان ام اس می شود.
در شیوه درمانی موسوم به IAHSCT ابتدا محققین کانادایی سیستم ایمنی بدنی که بیمار شده بود را با بکارگیری دوز بالای داروهای شیمی درمانی هدف قرار داده و آن را از بین بردند.
سپس با استفاده از سلول های بنیادی Hematopoietic که قبلا از خون بیمار تهیه شده بود دوباره آن را به بدن فرد مبتلا به ام اس پیوند زدند.
نتیجه آن منجر به شکل گیری سیستم ایمنی جدید برای بدن به وسیله این سلول های بنیادی شد که حافظه ای برای حمله به سیستم عصبی بدن نداشتند. با بکارگیری این تکنیک ۲۴ بیمار که از ام اس شدید رنج می بردند، درمان شدند.
همچنین در فرآیند بعد از درمان نیز گزارشی از بازگشت ام اس ثبت نشد و در ۳۲۷ اسکن انجام گرفته از بیماران ام اس در دوره بعد از درمان، نشانه ای از ضایعه مغزی مشاهده نشد ضمن اینکه دیگر نیازی به استفاده از داروهای خاص ام اس برای جلوگیری از پیشرفت بیماری نبود.
طیف گسترده‌ای از داروهای مختلف وجوددارند که می‌توانند شدت و تکرار علایم بیماری ام اس را کاهش دهند. همچنین بعضی از انواع داروها می‌توانند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند. سایر داروها می‌توانند:
حملات بیماری را کوتاه کنند
علایم و مشکلات ام اس را بهبود بخشند(مانند درد، مشکلات ادراری و خشکی ماهیچه‌ها)
درمان ام اس با عسل
در طب قرآنی ، وقتی که از بهبود بیماری صحبت می شود ، منظور استفاده از داروهای رنگارنگ نیست ، بلکه از بین بردن علت بیماری است . روشی که برای بهبودی این بیماری پیشنهاد می شود ، بر مبنای علم فیزیولوژی وبیوشیمی استوار است. روش درمان این بیماری ، متعادل کردن اسید و باز در بدن است و این امر با نوع غذا تحقق می پذیرد . برای نمونه اگر بیمار ام اس ، به مدت دست کم 3 روز ، از سیب زمینی آب پز ، ماست ، ترشی ، ماهی ، عدس پلو ، دوغ ، قارچ و سایر غذاهای سردی بخش یا اسیدی استفاده کند، حالش رو به وخامت می گذارد و دچار حمله می شود. پیشنهاد می شود پزشکان محترم هم این نوع غذاها را آزمایش کنند تا باور نمایند که بیماری با غذا مرتبط است و با مصرف غذاهای اسیدی یا سردی بخش بیمار مبتلا به ام اس دچار حمله می شود.
هفت اصل بهبودی بیماری ام اس
1. پاکسازی بدن از مواد زائد و سمی ؛
2. عدم استفاده از غذاهای ممنوع ؛
3. استفاده از غذاهای باطبیعت گرم وانرژی زا؛ در این زمینه خوردن عسل طبیعی پیشنهاد می شود.
4. استفاده از معجون های مقوی و گیاهی مانند: هل ، دارچین ، زنجبیل ، جین سینگ ، چلغوز و…
5. نرمش و ورزش مناسب ؛
6. نداشتن یبوست مزاج ( روزانه دو بار اجابت مزاج )؛
7. مراقبه و داشتن افکار مثبت و سازنده ؛
1.غذا را خوب بجوید و دو لقمه قبل از سیر شدن ، دست از غذا بکشید تا احساس سبکی کنید. همچنین هیچ نوع مایعاتی را همراه غذا مصرف نکنید.
2.صبح ناشتا یک لیوان آب جوش آماده کنید ، دو قاشق مرباخوری قدومه ی شیرازی پاک شده به آن بیفزایید و به آرامی به هم بزنید تا لعاب دهد ؛ سپس یک قاشق غذاخوری عسل به آن بیافزایید و به آرامی به هم بزنید تا محلول شود. سپس آن را یه آرامی و جرعه میل نمایید.
3.صبح ناشتا یک لیوان آب ویک قاشق غذاخوری عسل و یک چهارم لیوان خاکشیر وبارهنگ جوشیده راخوب مخلوط کرده ، جرعه جرعه میل کنید تا دچار یبوست مزاج نشوید وتعادل لازم را به دست آورید.
داروهای بیماری ام اس
امروزه داروهای متعدد و فراوانی برای بیماری MS وجود دارد که مستقیما به کنترل علایم بیماری مربوط نمیشود و شاید فقط برای اصلاح روند بیماری مناسب باشد. از آن جمله می‌توان به سه نوع بتااینترفرون (interferon Beta) اشاره کرد؛ (بتافرون، آونکس و ربیف) (Rebif-Avonex-Betaferon) و داروی گلاتیرامراستات (کوپاکسون) که هر کدام از آنها ویژگی متفاوتی دارند (در روش و دفعات تزریق)*
گرداوری: بیماری ها و درمان
