بیشتر بخوانید:
پستان
آناتومی پستان
بیشتر بخوانید:
آموزش تصویری خود آزمایی پستان
مراحل تکامل سینه
قبل از بلوغ ، سینه ها ، دارای بخش تیره ای به نام هاله (areola) هستند ، در مرکز هاله ، نوک برجسته ای به نام Nipple وجود دارد.
در زیر Nipple ، شبکه ای از مجاری ظریف شیر در کنار بافت چربی قرار دارند ،که تا زمان بلوغ نارس هستند و توسط بافت نگهدارنده ای (همبند) بنام Stroma حمایت می شوند.
وقتی دختران به سن بلوغ می رسند ، میزان ترشح هورمونهای زنانه (استروژن و پروژسترون) افزایش می یابد ، و سینه ها رشد کرده به تکامل می رسند.
در هنگام بلوغ Stroma تکثیر می شود و مجاری هدایت شیر به تکامل می رسند و شبکه ای وسیع در سینه ایجاد می شود ، همچنین در بخش درونی سینه lobule ها به مانند جوانه ای شروع به رشد می نمایند.
لوبولها کیسه های کوچکی هستند که بعد از زایمان وظیفه تولید شیر را بر عهده دارند.
شیر تولید شده از میلیونها لوبول به سمت مجاری و در نهایت نوک سینه هدایت می شود.
ضمائم سینه
هر سینه از ۲۰-۱۵ بخش تشکیل شده است که به صورت پره های یک چرخ نوک سینه را احاطه کرده اند. به هر کدام از این پره ها ، یک لوب گفته می شود. هر لوب دارای بخش های کوچکتری به نام لوبول است که در نهایت منتهی به یک غده کوچک شیری می شود که کار تولید شیر در دوران شیر دهی را انجام می دهد.
شبکه لوبولها در نهایت به مجاری متصل شده و در نوک سینه جمع می شوند و در دوره شیر دهی شیر را به بیرون هدایت می کنند.
سرطان پستان اغلب در مجاری تشکیل می شود ، بعد از آن لوبولها و در درجه سوم سایر بافتها.
نوک سینه
نوک سینه در مرکز سینه قرار دارد و یک بخش رنگی دورش را احاطه کرده است، که هاله نام دارد.
رنگ هاله در زنان متفاوت است و همچنین در اثر تغییرات هورمونی مانند پریود ماهانه و بارداری تغییر می کند.
نوک سینه در برخی خانمها برجسته و در برخی کمی تو رفته است. هاله در دوران شیر دهی با ترشح ماده ای چرب موجب نرم شدن نوک سینه می شود.
عروق خونی
هر سینه دارای شبکه ای از عروق خونی (سرخرگها و سیاهرگها) است که کار رسانیدن مواد غذایی و اکسیژن و خارج کردن مواد دفعی را بر عهده دارند.
غدد لنفاوی
در کنار عروق خونی ، شبکه ای از عروق لنفاوی در سرتاسر سینه منتشر شده است که هر چند تای آنها به یک غده لنفاوی منتهی می شود.
غدد لنفاوی شبیه لوبیا هستند که با لمس سینه می توانید برخی از آنها را احساس کنید. شبکه لنفاوی سینه تا زیر بغل گسترش پیدا کرده است (به عکس بالا دقت کنید). این شبکه بخشی از سیستم درناژ بافتی است و مواد زائد ، چربی اضافی ، پروتئین ها و سلولهای سیستم ایمنی را از طریق رگهای لنفی به سمت سیاهرگهای بزرگ قلب هدایت می کند و مایع داخل آن ، زرد رنگ است ، بیشتر عروق لنفاوی پستان به زیر بغل و بخشی مختصری از آن به بالای ترقوه و اطراف جناغ گسترش می یابد. شبکه لنفاوی در سرطان ها ، اهمیت بسزایی دارد. چون سلولهای سرطانی می توانند ، از طریق آن به سایر جاهای بدن منتشر شوند.
به همین دلیل است که در سرطان های سینه ، هنگام جراحی بخشی از غدد لنفاوی اطراف هم برداشته می شود تا تحت بررسی قرار گیرند ، اگر سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی اطراف وجود نداشته باشد ، به این معناست که سرطان در مراحل اولیه است و هنوز منتشر نشده است.
بافت چربی
فضای بین لوب ها ی سینه را چربی احاطه کرده است. این چربی در حفظ ظاهر و قوام سینه و محافظت آن در برابر ضربات فیزیکی موثر است.
سینه بافت عضلانی ندارد اما عضله سینه ای که به قفسه سینه چسبیده موجب حفظ و نگهداری آن می شود.
تغییرات ماهیانه سینه ها
عملکرد سینه بستگی به هورمونهای استروژن و پروژسترونی دارد که توسط تخمدان ترشح می شوند.
استروژن کانالهای شیری را باز می کند و پروژسترون تعداد لوبولها را افزایش می دهد تا جهت شیر دهی آماده شوند. در میانه دو دوره پریود ، تخمک گذاری انجام می شود.
در زمان تخمک گذاری پروژسترون موجب افزایش خونرسانی و رشد سلولی در سینه می شود به همین دلیل در این زمان سینه ها کمی سفت و حساس می شوند.
معمولاً پستان ها کاملا قرینه نیستند و در طی ماه با تغییرات هورمونی کمی اندازه شان تغییر می کند. قوام سینه با سن هم ارتباط دارد . بافت سینه زنان جوان بیشتر غده ای است که همین مسئله موجب سفتی سینه در زنان جوان می شود. بعد از یاسگی به مرور زمان بافت چربی جایگزین بافت غده ای می شود که این مسئله از سفتی و قوام سینه ها می کاهد. پستان هرچه غده ای تر باشد در ماموگرافی مطالعه اش دشوارتر است.
به همین دلیل است که ماموگرافی در زنان جوان به عنوان روش غربالگری چندان مورد استقبال نیست. زنان مسنی که از هورمون درمانی مرتبط با یاسگی استفاده می کنند ، معمولا سینه های سفت تری دارند ، که منطبق با سنشان به نظر نمی رسد.
این خودش به تنهایی مشکلی نیست ، اما ماموگرافی را دشوار می نماید
ساختار پستان ها
پستان ها عمدتاً از لوبول ها و مجاری شیر به همراه چربی و بافت همبند تشکیل می گردند. شیر از نوک پستان خارج می شود. ناحیه تیره اطراف نوک پستان آرئول نام دارد.
پستان مجموعه ای از غدد شیری Lobules، کانالهای هدایت کننده شیر Ducts به سر پستان و مقدار زیادی چربی است.
اصولاً پستانهای زن را نمی توان جزئی از اندام جنسی او به شمار آورد. مهمترین نقش آنها در شیردهی است ولی از طرفی نمی توان نقش بسزای پستانها در تحریکات جنسی و لذت شهوانی را نادیده گرفت. فرایند ظهور و رشد سینه های زن در دوره بلوغ جنسی اش رخ می دهد و این رشد توسط هورمونهای جنسی از جمله استروژن و پروژسترون کنترل می شود.
پستان ها در تحریک جنسی نقش دارند و نقش اصلی آنها تولید شیر برای نوزادان است. در طول بلوغ، هورمون استروژن باعث رشد و تکامل پستان ها می شود. در طول بارداری، تغییرات هورمونی، پستان ها را باز هم بزرگتر می کنند و در اواخر بارداری، تولید شیر را درغده هایی به نام لوبول تحریک می کنند. این غده ها به مجاری وصل می شوند که به کانال هایی به نام آمپول ختم می شوند. آمپول در سطح نوک پستان به بیرون باز می شود. بقیه بافت پستان عمدتاً چربی است و مقدار کمی بافت همبند نیز دارد که به نگهداری پستان کمک می کند.
ساختار پستانها
غدد پستانی بجز دوران بارداری و شیردهی در یک مرحله غیر فعال به سر می برند. ساختار اصلی آنها بافت چربی و همینطور بافت کشی متشکل از رشته های الاستیک می باشد. هر پستان از 20-15 بخش به نام «لوب» تشکیل شده است که مانند گلبرگهای گل مینا در کنار هم قرار دارند. هر لوب به نوبه خود از لوبولهای کوچکتر و در نهایت هزاران لوبول ریز تشکیل یافته است که در آنها شیر تولید می شود.در بین این اجزا شیارهایی به نام مجرا وجود دارد که به مرکز نوک پستان در ناحیه تیره پوست که «آراُلا» نام دارد منتهی می شود. فضای باقیمانده میان مجراها و لوبولها را چربی پر می کند.
هر کدام از این غدد مولد در سطح رویی قفسه سینه و در بالای ماهیچه پکتورالیس قرار دارند. زمان حاملگی حجم اجزای خوشه مانند داخل لوبها افزایش یافته و طی دوره تولید شیر، سلولها مواد تشکیل دهنده شیر از جمله پروتئین و چربی تولید می کنند. این سلولها همچنین به هنگام شیردهی منقبض شده و باعث خروج آن از پستانها می شوند.
داخل پستانها هیچ ماهیچه ای وجود ندارد، بلکه ماهیچه «پکتورالیس» درست زیر آنها قرار گرفته و دنده ها را می پوشاند. علاوه بر بافت چربی و فیبرهای الاستیک می توان به رگهای خونی و همچنین رگهای لنفاوی در سینه اشاره نمود. رگهای لنفاوی در مسیر خود به اجزای لوبیا مانندی بنام غدد لنفاوی که معمولاً زیر بغل، کشاله رانها و دیگر نواحی بدن یافت می شوند، می پیوندند.
شکل ویژه پستانها و جایگاه مخصوصشان از طریق رباطهای خاصی که بافت پستانها را در بر گرفته و آنها را حفاظت می کنند تعیین می شود. این رشته ها که به «رباطهای کوپر» معروفند در دوره حاملگی و نیز کهولت شل و یا کشیده می شوند و موجبات آویزان شدن آنها را فراهم می آورند.
هورمونهای جنسی در رشد و تکامل پستانها در دوره بلوغ و تولید شیر از اهمیت بسزایی برخوردارند. استروژن در رشد و نمو غدد و مجاری پستان نقش داشته و پروژسترون محرک اصلی تغییر و تکامل سلولهای سازنده شیر می باشد.
از دیگر هورمونهای موثر می توان به پرولاکتین اشاره کرد که از قسمت پیشین غده هیپوفیز ترشح شده و عامل محرک تولید شیر می باشد. در پاسخ به محرک مکش نوزاد، اکسیتوسین (مترشح در هیپوفیز پسین) به نوبه خود موجب خروج شیر از پستان مادر می شود.
اصولاً تحریکات هورمونی موجب رشد مجاری و بافت آلویولار و همچنین بافت چربی و در نتیجه افزایش حجم پستان می شود. نوک پستانها و ناحیه اطراف آن نیز بزرگتر شده و به لمس و تحریکات خارجی حساس می شوند. در دوران عادت ماهانه زنان، پستانها تحت تاثیر هورمونهای جنسی دچار تغییرات خاصی می شوند که در هر شخص به گونه ای متفاوت بروز می کند. از جمله این تغییرات می توان به افزایش حجم، ورم و نیز درد خفیفی در آنها اشاره نمود.
این علامات معمولاً پس از چند روز اول پریود ناپدید می شوند. در دوره بارداری سایز پستانها بنا بر تاثیر هورمون پروژسترون بطور چشمگیری افزایش می یابد. نوک پستانها و نواحی پیرامونشان نیز بزرگتر شده و دارای رنگ دانه های بیشتری می شوند. این مکانیزم چربی پستانها را جایگزین کرده و آنها را برای تولید شیر در مرحله نهایی حاملگی آماده می سازد. درست پس از زایمان، شیر در پستانها ساخته می شود. بعد از اتمام دوره شیردهی پستانها به حالت دوران شروع حاملگی بر می گردند. در دوره پس از یائسگی نیز گرچه ممکن است شکل پستانها زیاد تغییر نکند، اما قسمت عمده ساختار مخصوص تولید شیر با چربی جایگزین می شود. در هر صورت گفتنی است پستانهای زن تنها در دوره حاملگی او شکل قطعی و نهایی خود را می گیرند.
با توجه به این که هدف اصلی از وجود پستانها نقش مهم آنها در ساختن شیر برای شیردهی می باشد، اما این دوران تنها دوره مختصری از زندگی زن را تشکیل می دهد و با نقش زیبایی شناختی آنها در کیفیت زندگی اش به هیچ وجه قابل مقایسه نیست.
از آنجا که سینه های زن نشان اصلی مونث بودن اوست، رضایت او از فرمشان در هویت و ابراز وجود او از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. مراقبت و توجه لازمه به سینه ها بخشی از سلامتی و زیبایی یک زن است که در بهبود روحیه اش موثر می باشد.
و اما با مُد روز چه می توان کرد؟ زمانی سینه های بزرگ و زمانی سینه های کوچک مد می شود. بنابراین زیبایی پستان لزوماً در اندازه آنها نیست.
سینه ها می توانند به شکل سیب و یا گلابی باشند. زیبایی سینه های یک زن در چگونگی بها دادن او به آنهاست. هر فرم سینه ای زیبایی منحصر به فرد خود را دارد و صد البته در نظر نظاره گر آن زیباست.
پوست پستان
پوست ناحیه پستان به خاطر کشیده شدن آن بسیار نازکتر از پوست بقیه بدن است و به همین خاطر سریعتر دچار خشکی می شود. حتما با استفاده از یک کرم مرطوب کننده پستانها را مرطوب نگهدارید. این کرمها باعث تحریک کولاژن و الاستین شده و حاوی عنصر ضد اشعه ماوراء بنفش و عنصر رتینول (ضد چروک) هستند. در عین حال از کرمهای مرطوب کننده معمولی مثل وازلین و آکوافور هم غافل نشوید.
رشد پستان
پستان یک زن 20 ساله شامل چربی، غدد شیری و ماده ای به نام کولاژن یا کلاژن است (که باعث پیوند بافتها به هم و سفت نگه داشتن پستان می شود). اما به تدریج با بالا رفتن سن، غدد شیری و کولاژن تحلیل رفته و جای خود را به چربی بیشتر می دهد و این چربی اضافی باعث افتادن پستانها می شود. راهی برای جلوگیری از این روند نیست ولی پوشیدن سینه بندی که زیرش سیم دارد روند افت پستانها را کند می کند.
تغییرات پستان در بارداری
بعلت آمادکی برست برای شیر دهی تغییراتی در دوران بارداری در پستانها ایجاد می شود.از جمله:
– افزایش در سایز برست بعلت بزرگ شدن غدد شیری وافزایش در بافت چربی
– دردناک و حساس شدن و همچنین خارش و سوزش با تغییرات درجه هوا و لمس.
– بعلت افزایش ذخیره خونی رگهای آبی در سطح پستان دیده می شود
– ناحیه آرئولا و نیپل تیره تر می شود (سر پستان و اطرافش)
– غدد Montgomary سوراخهای کوچک اطراف سر پستان بزرگتر می شود
– بعضی خانمها در سه ماهه آخر ترشحاتی از پستان دارند که کلستروم نام داردو قبل از ترشح شیر تولید می شود.
نکات:
*از صابون برای تمیز کردن پستان استفاده نکید چون سطح آن را خشک می کند
*از کرست های راحت استفاده کنید
*کرست های شیر دهیNursing Bra را تا قبل از هفته 35 نخرید
*اگر تا ماههای آخر نوک پستان شما مسطح است از وسایلی بنامBreast Shell برای شیر دهی کمک بگیرید
